1 Μαΐ 2016

“Ο στρατιωτικός δεν είναι συνώνυμο του υπηρέτη”! Άρθρο πολύ επίκαιρο …

Του Jorge Bravo Álvarez,
Γενικού Γραμματέα του ισπανικού στρατιωτικού συνδέσμου -AUME-
Από την εποχή των “Τέρθιος” του ισπανικού στρατού, κατά τη διάρκεια της
ηγεμονίας των Αψβούργων, εποχή που τέθηκαν οι βάσεις για ένα επαγγελματικό στρατό στην Ισπανία, ένα σύνολο κανόνων, παραδόσεων και διατάξεων, έχουν περάσει στην ιστορία του ισπανικού στρατού μέχρι σήμερα.
Αυτοί οι κανόνες θεωρούνταν φυσιολογική συνέχεια από τις επόμενες γενεές και χρησιμοποιήθηκαν από τη στρατιωτική ιεραρχία σαν βασικό εργαλείο για τη διοίκηση του στρατού, υποτάσσοντας την όποια αντίρρηση του στρατιωτικού προσωπικού.
Οι ισπανικές ένοπλες δυνάμεις σήμερα, ως θεματοφύλακας της δικής τους παράδοσης, έχουν μια ηθική και νομική ιστορική κληρονομιά που αντιστέκεται ποικιλότροπα στις όποιες αλλαγές.
Η καθυστέρηση στην ενημέρωση για τα σύγχρονα δικαιώματα των στρατιωτικών, η διατήρηση των στρατιωτικών σε μια στεγανή οργάνωση μακριά από την υπόλοιπη κοινωνία -μέσα από τη θεσμοθέτηση και λειτουργία δογματικών οργάνων και κανόνων, από τα οποία προκύπτει η ιδέα των «εγγυητών» και συντηρητών ενός παραδοσιακού κατεστημένου- είναι μια αναχρονιστική τροχοπέδη.
Δύο από τις παραδόσεις του δέκατου ένατου αιώνα -η σιδερένια πειθαρχία και το ιεραρχικό σύστημα- έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα ως τα βασικά εργαλεία κατά της διαμαρτυρίας, των καταγγελιών ή της έκφρασης παραπόνων των στρατιωτικών, που μπορεί να προκαλέσουν στο στρατό αναστάτωση, ενόχληση ή δυσφορία εξ αιτίας κάποιας στρατιωτικής διαταγής.
Αυτή η ιεραρχική δομή που υποστηρίζεται από σιδερένια πειθαρχία, αφήνει τον στρατιωτικό μόνο του στο κατώφλι ενός σκληρού μηχανισμού ελέγχου, ο οποίος αδιαφορεί για τα όποια αιτήματά του. Καθώς αυτές οι αρχές, τα χαρακτηριστικά και οι κανόνες, η ενότητα, η πειθαρχία και η ιεραρχία (ο στρατιωτικός κανονισμός δεν τα ορίζει σαφώς και οριστικά), ρυθμίζουν την ιεραρχική δομή και το στρατιωτικό προσωπικό, είμαστε αντιμέτωποι με ένα σύστημα που υποτάσσει το δικό του στρατό αλλά συγχρόνως, το ίδιο υφίσταται υποταγή!
Η ιεραρχική στρατιωτική αυτή δομή διοίκησης εκτός των άλλων λειτουργιών που επιτελεί, όπως η διαβίβαση διαταγών και πληροφοριών, είναι και φορέας διαβίβασης διαφόρων αιτημάτων. Είναι μια διαδικασία με την οποία ο στρατιωτικός θα μπορούσε να εκφράσει τα παράπονά του. Η λειτουργία της είναι απλή: αμφίδρομη επικοινωνία των αιτούντων με τα ιεραρχικά ανώτερα κλιμάκια.
Σε περίπτωση αυξημένων καταγγελιών, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ο ιεραρχικά ανώτερος ήταν αυτός που έπρεπε να επιληφθεί και, κατά περίπτωση, να αποφασίζει για την όποια αναφορά. Αν ο προϊστάμενος δεν έδινε λύση, ήταν γιατί δεν μπορούσε ή δεν έπρεπε. Έτσι ο στρατιωτικός για μεγάλο διάστημα παρέμενε σιωπηλός. Ο προϊστάμενος είχε το δικαίωμα το αίτημα του στρατιωτικού να το πάρει υπόψη, να δώσει λύση και να το προχωρήσει ιεραρχικά ή να το αγνοήσει.
Η αντιμετώπιση ενός αιτήματος για προβλήματα που αφορούν το προσωπικό και τις συνθήκες διαβίωσής του, σε γενικές γραμμές, αποφασίζεται σχετικά μέσα σε καθορισμένο πλαίσιο εφαρμογής νόμων και κανονισμών.
Αυτή η κατάσταση και δεν είναι μεγάλο το διάστημα που πέρασε, επηρέαζε αρνητικά την προσωπική και ιδιωτική ζωή των στρατιωτικών (ακόμη και σήμερα φαίνονται οι επιπτώσεις σε πολλούς από αυτούς).
Σε όλες τις σύγχρονες δομές διοίκησης προβλέπεται η άσκηση των δικαιωμάτων και η διεκπεραίωσή τους από μια ιεραρχική δομή. Αλλά στην περίπτωση των ενόπλων δυνάμεων, η ιεραρχική διοίκηση γίνεται με μηχανισμό ελέγχου και καθυπόταξης, που αποθαρρύνει τους στρατιωτικούς από τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, όχι μόνο των επαγγελματικών αλλά και των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους.
Εάν οι άμεσοι προϊστάμενοι βασίζουν την επαγγελματική τους εξέλιξη στην πραγματοποίηση διευκολύνσεων, στη χορήγηση οικονομικών κινήτρων, στη συμμετοχή τους σε αποστολές ή προμήθειες, στην ανανέωση συμβάσεων και, τελικά, στην ιδιοτελή βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους και της επαγγελματικής τους εξέλιξης, τότε αυτοί ακολουθούν την άποψη ότι δεν πρέπει να ενοχλούν τους ανωτέρους και να τους φορτώνουν με προβλήματα του προσωπικού τους.
Πρέπει επίσης να προστεθεί, ότι η χρήση της ιεραρχικής δομής εμπεριέχει την απειλή του πειθαρχικού συστήματος. Αν η διαβίβαση αιτήματος δεν θεωρηθεί κατάλληλη ως προς το περιεχόμενο και τη μορφή, μπορεί να υπάρξουν πειθαρχικές συνέπειες για τον αιτούντα.
Με κοινές προσπάθειες στρατιωτικών σωματείων έχει επιτευχθεί μικρή πρόοδος στο θέμα της ανάδειξης και προώθησης αιτημάτων, το οποίο δεν έχει γίνει ευρέως γνωστό. Το πρόσφατο βασιλικό διάταγμα 176/2014 της 21ης Μαρτίου, ρυθμίζει τη διαδικασία για την επεξεργασία των καταγγελιών του στρατιωτικού προσωπικού, που αφορούν τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσής του. Ρυθμίζεται και προστατεύεται έτσι νομικά το δικαίωμα αποστολής αιτημάτων του προσωπικού μέσω της ιεραρχικής στρατιωτικής διοίκησης, η οποία είναι υποχρεωμένη να απαντήσει σε όποια καταγγελία δεχθεί.
Η είσοδος της δημοκρατίας στο στρατώνα είναι πολύ αργή. Και δεν έρχεται για να ανατρέψει τους νόμους και τις διαταγές. Έρχεται για να διασφαλισθεί η ομαλή εσωτερική λειτουργία του στρατού στο πλαίσιο του κράτους δικαίου και της κατοχύρωσης των θεμελιωδών δικαιωμάτων των στρατιωτικών.
Η ιεραρχική δομή διοίκησης και η υποβολή παραπόνων του στρατιωτικού προσωπικού είναι απλώς παραδείγματα, για το πώς μπορεί να εκσυγχρονιστεί ο στρατός χάρη στη συλλογική σωματειακή δραστηριότητα, αντί της ατομικής υποβολής αιτημάτων.
Τα στρατιωτικά σώματα των “Τέρθιος” στασίασαν όταν δεν τους είχαν καταβληθεί έγκαιρα οι μισθοί τους και το έκαναν αυτό με οργανωμένο τρόπο και με τους δικούς τους ηγέτες (ένα είδος συνδικαλισμού;). Δεν χρειάζεται να ψάξουμε για νέες συνταγές, μιας κι έχουν ήδη εφευρεθεί.
Οι εργαζόμενοι επαναστατούν ενάντια στον περιορισμό άσκησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Οι επαγγελματικές ενώσεις των στρατιωτικών προσφέρουν ήδη τη δυνατότητα έκφρασης των στρατιωτικών. Η επιλογή είναι ενεργοποιημένη. Όσοι παραμένουν σε αδράνεια, σωστό είναι να εισέλθουν στη σφαίρα της ενεργούς συμμετοχής.
Απόδοση στην ελληνική: Ευθ. Γκιτέρσος
Πηγή: www.aume.org